1. Wat is de mens?

Wat is de mens?

Verschillende filosofen hebben in de geschiedenis van de filosofie nagedacht over de vraag “wat is de mens?”. Zij kwamen met verschillende antwoorden. De oude Grieken dachten bijvoorbeeld dat de mens een speciaal soort dier was, namelijk een dier dat kan denken. Latere filosofen dachten bijvoorbeeld dat de mens het enige wezen is dat in God gelooft, of het enige wezen dat kan praten, of het enige wezen dat moreel kan handelen (zie ook: Ethiek, onderwerp 3: moraliteit).

Voorbeeld: Robots en mensen

Kun je praten met een robot? Ja dat kan. Maar werkt het ook goed? Probeer het zelf uit op deze pagina met een zogenaamde chatrobot. Merk je een verschil met een echt mens? En zo ja, wat zijn dan de verschillen? Waaraan kun je merken dat je niet met een echt persoon aan het praten bent?

Onderzoek

Kijk naar de onderstaande uitspraken van filosofen en andere denkers over de mens. Wat betekenen de uitspraken? Welke van deze uitspraken is een goed antwoord op de vraag “wat is de mens?”, denk je? Waarom?

“De mens is een politiek dier” – Aristoteles
“De mens is het enige wezen dat opvoeding nodig heeft” – Immanuel Kant
“De mens wordt onderscheiden van alle andere schepselen door het vermogen om te lachen” – Joseph Addison
“De mens is het enige dier dat zijn kont afveegt” – Bergman

Extra: in het onderstaande filmpje zie je ratten die gaan lachen als ze gekieteld worden!

Vragen

• Wat is het verschil tussen een robot en een mens?

• Zou je het merken als jouw vader tijdelijk werd vervangen door een robot-versie?

• Zou het kunnen dat jouw vader een robot is?

• Kun je je voorstellen dat we in de toekomst robots gemaakt zullen worden die precies hetzelfde zijn als mensen?

• Of is er iets aan de mens wat een robot nooit kan hebben (en wat is dat dan)?

Verdieping

Sommige filosofen denken dat de mens net zoiets is als een (hele ingewikkelde) computer. We zijn machines en we zijn zo geprogrammeerd, dat ons doel is om te blijven leven. Ons lichaam is de computer. Hoe we ons gedragen komt door de programma’s die op die “computer” staan. We kunnen dus niets zelf kiezen, we zijn gedetermineerd (zie ook: Metafysica, onderwerp 4: determinisme).

Leg uit hoe je de opvatting dat de mens een computer is kunt koppelen aan het determinisme. Zou dit waar kunnen zijn, denk je? Geef argumenten voor en argumenten tegen de stelling dat jij een computer bent.

Meer weten?

Het thema Filosofische antropologie behandelen we aan de hand van de volgende vier onderwerpen. Klik op een van de onderwerpen en kom alles te weten over filosofische antropologie.